Ankara, siyasi konumu, genelde ısının düşük olduğu aylardaki ziyaretlerim nedeniyle bana her açıdan soğuk bir şehir olarak görünmüş, şehrin işleyiş tarzı ile de “şuracıktaki” İstanbul’dan farklı oluşu bu etkiyi daha fazla arttıran bir etmen olmuştur.
Geçtiğimiz hafta alışılmış, standart bir çağrı yerine şahsen yapılan davet ile ülkemizde veri merkezi ve web barındırma konularında hizmetler ve sektöre yön veren değerli firma temsilcileri ile birlikte Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı’nın (TİB) düzenlemiş olduğu çalıştaya katılmak üzere Ankara’ya davet edilirken yine bir başkent seyahati ufukta görünmüştü.
Çalıştayın sabah saatlerinde olması nedeniyle bir gün önceden hazır bulunduğum Ankara’da, 2 Kasım sabahı 10:30’da TİB’in İncek’deki yeni üssü önünde sektörden tanıdık yüzler görünmeye başlamıştı. Kapladığı alan, yerleştirildiği arazi, üst seviye güvenlik ve büyüklüğü ile dikkat çeken kompleksten girişte mobil telefonlarımızın içeri sokulamaması durumu, sürekli “online” yaşama zorunluluğu olan ben ve benim gibilerde homurdanmalara sebep olsa da kısıtlı bir zaman da olsa mobil cihazdan ayrı yaşama düşüncesine alışmak çok uzun sürmedi.
“Sektörü mobil cihazlarından idare eden temsilcilerin, cihazlarının içindeki verilerin kıymeti, yan yana, dip dibe emanet kutusunu paylaşması ve bu anlarda “ulaşılamaz” olması ayrı bir anı olarak zihinlere kazınmış oldu.”
TİB Daire Başkanı Osman Nihat Şen’in moderatörlüğünde gerçekleşen toplantıda TİB mevcut çalışma şekli ve uygulamalar ile ilgili ön sunumu, İletişim Uzmanı Ömer BOZ gerçekleştirdi.
TİB cephesinden yapılan bildirimlerden aktarabileceğim bazı başlıklar şu şekilde oldu;
- TİB internetteki içerikler için uyguladığı “Uyar Kaldır” yöntemi başarı kazandı ve onlarca popüler sitenin erişiminin tamamen kapatılması önüne geçildi.
- Erişimi engellenen sitelerin tümünün TİB tarafından kapatıldığı konusundaki genel görüş doğru değil. Yerel mahkemelerin ilgili anayasa hükümlerini işletmesi neticesinde internet sitelerinin erişimini kapatmak üzere, erişim sağlayıcılara direkt olarak kararı ulaştırılması neticesinde erişimin engellendiği durumlarda bulunmaktadır.
- Erişim engellemelerde kimi sitelerin neden kapatıldığına dair bilgiye ulaşmadaki zorluklar, tedbir kararı ile kapatılanlarda, soruşturmanın gizliliği nedeniyle bildirilemeyebilir. Ancak TİB erişim engellenen durumlarda, sitenin hangi karar nedeniyle kapatıldığı konusunda mümkün olan en fazla bilgiyi vererek mağduriyeti azaltma yoluna gitmektedir.
- Web hosting şirketlerinin Türkiye’de daha fazla içerik sunabilmeleri için ticari teşvik de dahil olmak üzere sektörü büyütecek tüm pozitif çalışmaların yapılmasına destek vermektedir. Ancak içeriğin kontrolü yönünde web hosting firmalarına da sorumluluklar düşmekte ve TİB ile daha fazla iletişim ve bilgi aktarımının yapılması gerekmektedir.
Kişisel Not ve Yorumlarım
Artık ezbere bildiğimiz 5651 sayılı yasanın çıkartılmasındaki amaçlardan birincisi; İnternet’in önemli aktörlerinden olan içerik sağlayıcı, yer sağlayıcı, erişim sağlayıcı ve toplu kullanım sağlayıcıların yükümlülük ve sorumluluklarını belirlemek, diğer amaç ise; İnternet ortamında işlenen belirli suçlarla içerik, yer ve erişim sağlayıcıları üzerinden mücadeleye ilişkin esas ve usulleri düzenlemektir. Ancak yasada yer alan kategorilerde veri merkezlerini tanımlayan bir kategori bulunmaması nedeniyle, yer sağlayıcı konumunda tanımlanan veri merkezi için, içeriğin takibi, belli bir içeriğin yayından kaldırılması ve trafiğin kaydedilmesi konusunda teknik imkan bulunmaması nedeniyle sıkıntılar yaşanabilmektedir. Bu açıdan yasada bir değişiklik ön görülüyorsa veri merkezi kavramı da yasa içine yerleştirilmelidir.
Barındırılan siteler ve sunucular ile ilgili olarak hukuki süreçlerde, veri merkezi işletmecilerinin büyük problemi olan davaların, şirket hatta kişisel olarak yürümesi ve yaşanan problemlerin çözümü için TİB’in adli mercilere sürekli “tanıtım,bilgilendirme” yaptığı, problemlerin çözümünde TİB’in bir danışma mekanizması olarak mahkemeler tarafından kullanılmasının mahkemelerde evrak yükünü azaltacağı, zaman kaybını engelleyeceği konuşulması beni gerçekten sevindirdi. Birçok savcılık evrağında doğru bilgi vermekten uzak whois kayıtlarının dosyalarda olması konusunda ise http://internet.tib.gov.tr/ adresinde IP ve alanadına göre gerçek yetkililerin kolay tespiti için sunulan bir hizmetin varlığını da öğrenmiş olduk. Bu konuda garip olan ise ben ve katılımcıların büyük çoğunluğunun sürekli hukuk mücadelesi verir iken, bu sorgulama sitesinden haberdar olmamamızdı!
Sektörde “Yer Sağlayıcı Belgesi” olarak web hosting hizmeti verenlerin talebi ile TİB tarafından düzenlenen belgenin belki de adındaki “ağırlık” nedeniyle farklı algılara yol açtığı, belge sahiplerinin ticari firma olmamasına karşın belge alabildiği konusundaki görüşüme cevaben belgenin hizmeti verene kolay ulaşmak adına bir adres veri tabanı oluşturma görevi olduğu, aslında ticarete izin verir bir belge olmadığı konusunda bilgilendirildim.
İnternete açık hizmet ve içerikleri barındıran sistemleri sağlayan/işleten gerçek veya tüzel kişiler yer sağlayıcıdır. Yer Sağlayıcılığı hizmetini ticari olarak yapmasa bile web sitelerini kendi sunucularında barındıran gerçek veya tüzel kişilerin Yönetmelik gereğince Yer Sağlayıcılığı Faaliyet Belgesi almaları gerekmektedir.
Sonuç
Veri merkezi işletmecisi olarak hizmet verdiğimiz 10 yıla yaklaşan sürecin başlangıcından bugüne internet popülasyonundaki büyüme, internet mecrasının önemini her geçen gün daha fazla arttırıyor. Bu yükselişin neticesinde devletin birimleri de kendini buna uyarlamış ve istihbarat yönüyle de internete çok önem verildiği açıkça görülüyor.
Yaşanan değişim ve gelişim sürecinde sektör firmaları ile birlikte hareket edilmesi düşüncesi ve bu konuda düşüncelerin dinlenmesi tarafımdan çok olumlu karşılandığı gibi özellikle Sn. Osman Nihat Şen’in konulara yaklaşımı ve yönetim tarzı övgüyü hak ediyordu.
İlerleyen süreçte kurulan bu iletişimin devamı sağlanabilirse, geçmişte yaşanan işletmeci/regülatör problemlerinin aşılacağı ve Türkiye’nin bölgenin internet toplama noktası olması yönünde avantaj kazanacağını düşünüyorum.
TİB Hakkında
Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı; 23.05.2007 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun ile Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı’nın Kanunda sayılan İnternete ilişkin görevleri yerine getirmek üzere kurulmuştur.
Başkanlık; Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu bünyesinde doğrudan Kurum Başkanına bağlı olarak faaliyet göstermekte olup, Telekomünikasyon İletişim Başkanı ile Hukuk, Teknik İşletme, Bilgi Sistemleri, İdari ve İnternet Daire Başkanlıklarından oluşmaktadır. Başkanlıkta, Millî İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü ve Jandarma Genel Komutanlığının ilgili birimlerinden birer temsilci bulunmaktadır. Başkanlığa bağlı herhangi bir taşra teşkilatı bulunmamaktadır.
